Dr Agnieszka Zając radca prawny doradca podatkowy
Kancelaria prawno-podatkowa
W związku ze szczególną sytuacją spowodowaną zagrożeniem koronawirusem Kancelaria włączyła się w akcję informacyjną dotyczącą zmian w prawie zawierających ułatwienia dla przedsiębiorców, w tym ulgi podatkowe i ZUS, a także możliwość uzyskania pożyczek. Możliwe jest uzyskanie konsultacji telefonicznej lub pomoc przy wypełnianiu dokumentów.
Jeśli doceniają Państwo pracę, którą wykonuję pro bono, proszę o likowanie strony internetowej Kancelarii.
Po wykorzystaniu przez 6 miesięcy ulgi na start albo jeśli przedsiębiorca zrezygnuje z tej ulgi, przysługują mu 24 miesiące preferencyjnych składek ZUS obliczanych od podstawy, która nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. 615 zł w 2019 r. (zobacz: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2018 r., w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2019 r., opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2018 r., pozycja 1794).
Obowiązkowe składki ZUS w ramach opisywanej ulgi opłaca się w wysokości: emerytalna – 19,5% podstawy, rentowa – 8% podstawy, wypadkowa – 1,67 % podstawy. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorcy dobrowolne (2,45% podstawy), nie więcej niż 250% prognozowanego średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok (tak: art. 19 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych, której tekst jednolity został opublikowany w Dzienniku Ustaw z 2019 r., pozycja 300 ze zmianami). Wynagrodzenie to w 2019 r. wynosi 4.765 zł (porównaj: Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 listopada 2018 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2019 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, opublikowane w Monitorze Polskim z 2018 r., pozycja 1185).
Zapłata składek na ubezpieczenie zdrowotne również jest obowiązkowa. Wynoszą one nie mniej niż 75% podstawy wymiaru składki. Za podstawę tę przyjmuję się przeciętne wynagrodzenie z IV kwartału poprzedniego roku (wysokość ta wynika z Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 18 stycznia 2019 r., w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale 2018 r., opublikowanego w: Dzienniku Urzędowym GUS z 2019 r., pozycja 1). W 2018 r. było to 5.071,41 zł, dlatego podstawa wymiaru składki zdrowotnej w 2019 r. wynosi 3.803,56 zł, a wysokość tej składki 342,32 zł; czyli tyle, co przy działalności nierejestrowanej.
Przedsiębiorca korzystający z preferencyjnych składek ZUS nie ma obowiązku opłacania Składki na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, jeżeli miesięcznie zadeklarowana podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe (łącznie ze wszystkich tytułów do tych ubezpieczeń) jest niższa od minimalnego wynagrodzenia. Zatem przez pierwsze 24 miesiące działalności deklarując podstawę wymiaru składek w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia, nie ma obowiązku opłacać składki na FP i SFWON, chyba że obowiązek odprowadzania składek wynika z innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych niż prowadzenie działalności gospodarczej.
Przesłanki opłacania preferencyjnych składek ZUS określone zostały w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Po upływie 6 miesięcy korzystania z ulgi „na start” lub wcześniej, jeśli przedsiębiorca zrezygnował z tej ulgi, powinien wyrejestrować się z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA i ponownie zgłosić do nich na formularzu ZUS ZUA (w terminie 7 dni) oraz złożyć deklarację rozliczeniową ZUS DRA za kolejny miesiąc.
W zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego podaje się kod tytułu 05 70 lub 05 72, jeśli spełnione zostały przesłanki, by opłacać składki od preferencyjnej podstawy wymiaru. Zgłoszenie kodu 05 10 (albo 05 12) oznacza, że ubezpieczony opłaca składki na zasadach ogólnych.
Dla zastosowania preferencji konieczne jest spełnienie łącznie dwóch wymogów. Po pierwsze, w ostatnich 60 miesiącach kalendarzowych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie można prowadzić tej lub innej działalności gospodarczej. Po drugie, nie można wykonywać działalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym osoba fizyczna wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Z preferencyjnych stawek ZUS nie korzystają też: wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i partnerskich oraz jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także twórcy i artyści.
Dodatkowo, preferencyjne stawki ZUS nie przysługują osobom współpracującym przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej. Za osobę współpracującą uważa się małżonka, dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione, rodzica, macochę, ojczyma oraz osobę przysposabiającą, jeżeli pozostaje z osobą, która prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą lub korzysta z ulgi na start, we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności.
Czas trwania ulgi i wyrejestrowanie z ubezpieczeń
Jeśli przedsiębiorca wykonywanie działalności gospodarczej rozpoczyna od pierwszego dnia danego miesiąca, miesiąc ten wliczamy do tych 24 miesięcy. W pozostałych przypadkach ulga trwa 24 miesiące + dni od 2 do 30 lub 31 danego miesiąca (za wyjątkiem lutego, który ma mniej dni).
Po upływie 24 miesięcy opłacania składek od preferencyjnej podstawy wymiaru należy wyrejestrować się z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA z kodem tytułu 05 70 lub 05 72 i ponownie zgłosić się do nich na formularzu ZUS ZUA z kodem 05 90 lub 05 92 (ulga „mały zus”) albo z kodem 05 10 lub 05 12 (zasady ogólne) oraz złożyć deklarację rozliczeniową ZUS DRA za kolejnym miesiąc.
Skutki korzystania z ulgi
Opłacanie niższych składek obniża wysokość zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku opiekuńczego (wynikających z ubezpieczenia chorobowego), a także świadczeń wynikających z ubezpieczenia wypadkowego (m.in. zasiłku chorobowego, czy świadczenia rehabilitacyjnego) oraz z ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych (emerytura, renta).
Jeśli spodobał Ci się wpis, możesz go zalinkować. Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.
Osobom fizycznym rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej przysługuje możliwość skorzystania z ulgi „na start”, polegającej na tym, że przez okres 6 miesięcy obowiązkowo opłaca się tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne (obecnie w kwocie 342,32 zł).
Dla kogo ulga „na start”?
Przesłanki skorzystania z tej ulgi zostały określone w art. 18 ustawy z dnia 6 marca 2018 r., Prawo przedsiębiorców, której tekst jednolity został opublikowany w Dzienniku Ustaw z 2019, pozycja 1292. Mianowicie, ulga przysługuje:
1. osobie fizycznej,
2. podejmującej działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmującej działalność gospodarczą ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,
3. która nie wykonuje wspomnianej działalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Formalności, których należy dopełnić
Skorzystanie z opisywanej ulgi wymaga złożenia do ZUS formularza ZUS ZZA i wpisania w nim kodu działalności 0540 w terminie 7 dni od dnia powstania zdarzenia, z którym łączy się obowiązek ubezpieczenia (tu rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej). Do ubezpieczenia ZUS można zgłosić się poprzez „jedno okienko” CEIDG, tzn. wypełniając i wysyłając wniosek o wpis do CEIDG w formie elektronicznej, bądź składając jego wydruk osobiście lub za pośrednictwem poczty w dowolnym urzędzie gminy w Polsce.
Wybierając dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej warto zwrócić uwagę na sposób liczenia terminu przysługiwania ulgi. Jeśli przedsiębiorca rozpocznie działalność pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, to miesiąc ten traktuje się jako pierwszy miesiąc ulgi. Rozpoczynając prowadzenie działalności w trakcie miesiąca (od 2 do 30 lub 31 dnia), bieżącego miesiąca nie wlicza się do 6 miesięcznego okresu trwania ulgi. Zatem rejestrując działalność od drugiego dnia miesiąca przedłużamy trwanie ulgi o miesiąc (jak wyjaśnia w interpretacjach ZUS). Wynika to z przyjętego ustawowo sposobu liczenia terminów miesięcznych w oparciu o Ordynację podatkową. Po upływie terminu 6 miesięcznego należy wyrejestrować się z ubezpieczeń składając formularz ZUS ZWUA, kod 600 (inne zdarzenie powodujące ustanie tytułu do ubezpieczenia), w ciągu 7 dni i ponownie zarejestrować podając właściwy kod ubezpieczenia w zależności od tego, czy wybieramy inną ulgę, czy zasady ogólne.
Skutki skorzystania z ulgi
W konsekwencji, przedsiębiorca opłacający wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne korzystający z preferencji uzyskuje uprawnienie do korzystania z bezpłatnej opieki medycznej w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia.
Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne nie uprawnia jednak do zasiłku chorobowego. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca zachoruje, to nie otrzyma z tego tytułu od ZUS żadnych pieniędzy. Dopiero gdy przedsiębiorca objęty jest ubezpieczeniem chorobowym, aby uzyskać zasiłek chorobowy, wystarczy wysłanie do ZUS otrzymanego od lekarza zwolnienia ZUS ZLA razem z wypełnionym formularzem ZUS Z-3b (elektronicznie lub papierowo). Przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, o ile zgłosił się do ubezpieczenia chorobowego (druk ZUS ZUA), upłynął wymagany czas 90 dni oraz terminowo opłacone zostały składki na ubezpieczenie społeczne (do 10 lub 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który składka jest należna).
W okresie korzystania z ulgi „na start” korzystający z niej nie jest uprawniony do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego), które przysługują z ubezpieczenia wypadkowego.
Okres, w którym nie są opłacane składki na ubezpieczenie emerytalne, nie jest również brany pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury oraz nie podwyższa jej wysokości. Osoby korzystające z ulgi „na start” nie uzyskają też automatycznie renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli staną się niezdolne do pracy.
Jeśli podobał Ci się ten wpis, możesz go zalinkować. Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.