Tag: prawo cywilne

Opublikowane w

Umowa deweloperska

Tematyka umowy deweloperskiej ma doniosłe znaczenie dla wielu osób, zarówno deweloperów, jak i nabywców. W praktyce wątpliwości klientów budzi to, od kiedy nabywają własność lokali mieszkalnych na mocy umowy deweloperskiej bądź umów do niej podobnych. Jednoznaczne określenie chwili nabycia nieruchomości szczególnie przydatne jest dla potrzeb prawidłowego rozliczenia podatkowego takiej transakcji.

Umowa deweloperska to umowa zobowiązująca dewelopera do:

– wybudowania na nieruchomości obiektu budowlanego i dokonania czynności prawnych i faktycznych związanych z oddaniem wybudowanego obiektu do użytkowania,

– jak również do ustanowienia w wybudowanym obiekcie odrębnej własności lokali oraz przeniesienia na nabywcę prawa własności lokalu i praw niezbędnych do korzystania z lokalu. Umowa deweloperska obejmuje również zobowiązanie do przeniesienia na nabywcę ułamkowej części własności nieruchomości wraz z prawem do wyłącznego korzystania z części nieruchomości służącej do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych nabywcy.

Umowa deweloperska może również obejmować podobne do opisanych powyżej zobowiązania związane z wybudowaniem domu jednorodzinnego.

Co do zasady więc własność lokalu mieszkalnego bądź domu jednorodzinnego przechodzi na nabywcę dopiero w chwili określonej w akcie notarialnym wykonawczym do umowy deweloperskiej, zwykle z datą zawarcia umowy o skutku rozporządzającym.

Nie znaczy to, że w każdym przypadku tak właśnie określona jest data nabycia nieruchomości.

Zgodnie z zasadą swobody umów, strony umowy w granicach przewidzianych ustawą mogą modyfikować swoje zobowiązania umowne w stosunku do modelu ustawowego albo zawrzeć umowę innego typu, która jest jedynie podobna do umowy uregulowanej w ustawie.

Sporne jest to, czy deweloperowi powinien przysługiwać tytuł własności do nieruchomości lub przynajmniej użytkowanie wieczyste. Moim zdaniem, taki wymóg nie wynika ani z art. 3 p. 5 ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, ani z art. 22 tej ustawy. W polskim prawie, co do zasady, osoba, która nie jest właścicielem rzeczy, może zawrzeć umowę o skutku zobowiązującym. Taką właśnie umową jest umowa deweloperska. „Niewłaściciel” nie może jedynie skutecznie wywołać skutku rozporządzającego rzeczowej umowy wykonawczej do umowy deweloperskiej.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Opublikowane w

Umowa o roboty budowlane

Zbliża się grudzień. Ciepła pogoda, jak na tę porę roku, sprzyja kontynuowaniu prac budowlanych. Pod koniec roku łatwiej też znaleźć ekipę budowlaną, która ma jeszcze wolne terminy. O czym należy pamiętać zawierając umowę o roboty budowlane?

Umowa o roboty budowlane powinna zawierać zobowiązanie się wykonawcy do wykonania obiektu, zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej oraz zobowiązanie inwestora do tego, aby zapłacił wynagrodzenie wykonawcy.

Wynagrodzenie wykonawcy w praktyce może być określone ryczałtem lub na podstawie kosztorysu. W przypadku ryczałtu, to wykonawca ponosi ryzyko nieprawidłowego wyliczenia swojego wynagrodzenia. Jeśli chodzi o wynagrodzenie kosztorysowe, może ono zostać podwyższone, gdy kosztorys sporządził wykonawca, tylko wtedy, jeśli mimo dochowania należytej staranności wykonawca nie mógł przewidzieć prac dodatkowych. Istnieją oczywiście też sytuacje pośrednie.

W praktyce często wynagrodzenie wykonawcy uiszcza się z góry za określone etapy robót. W umowie o roboty budowlane w praktyce określa się również terminy ich wykonania oraz konsekwencje przekroczenia tych terminów.

Obowiązki inwestora, poza zapłatą wynagrodzenia wykonawcy, obejmują również współdziałanie z wykonawcą oraz umożliwienie mu wykonania robót budowlanych, zwłaszcza poprzez przekazanie terenu budowy, przekazanie projektu, czy odebranie robót budowlanych.

Istnieje jednak pewien obszar luzu decyzyjnego, pozwalający stronom zindywidualizować postanowienia umowne, nie naruszając istoty umowy.

Orzecznictwo i doktryna nie jest jednomyślne przy ocenie, czy okoliczność, że to wykonawca ma obowiązek dostarczenia projektu, powoduje zmianę kwalifikacji prawnej całej umowy. Podobnie w odniesieniu do przekazania terenu budowy. Wątpliwości w praktyce może też wywoływać umowa o roboty częściowe, których wynikiem nie jest powstanie obiektu budowlanego.

Zawarciu umowy o roboty budowlane towarzyszy zawarcie umowy z kierownikiem budowy oraz architektem. Bardziej skomplikowane inwestycje mogą też wymagać zawarcia większej ilości umów również z innymi podmiotami.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

 

 

Opublikowane w

Pułapki w obrocie nieruchomościami

W związku pandemią wzrosło zainteresowanie zakupem działek na terenach podmiejskich, w przeszłości wykorzystywanych na cele rolnicze. Chciałaby uczulić na kilka wybranych trudności, na które można napotkać przy zakupie takiej nieruchomości. Rozważając kupno nieruchomości warto zwrócić uwagę na takie kwestie, jak to, czy nieruchomość jest nieruchomością rolną oraz czy na nieruchomości znajdują się las lub wody płynące. Niestety obrót nieruchomościami rolnymi oraz lasami podlega ograniczeniom. Sprzedaż nieruchomości rolnej powyżej 1 hektara obwarowana jest ograniczeniami wynikającymi z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, wśród których można wymienić obowiązek uzyskania zgody Dyrektora Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolników oraz przysługujące temu podmiotowi uprawnienie do pierwokupu nieruchomości rolnych objętych ustawą. Także Lasom państwowym przysługuje uprawnienie do pierwokupu terenu oznaczonego jako las lub obszar, który ma być zalesiony. Sprzedaż nieuwzględniająca konieczności uzyskania zgody Dyrektora KOWR lub z pominięciem uprawnienia do pierwokupu skutkuje nieważnością umowy. Natomiast właścicielem wód płynących jest Skarb Państwa. Nie można skutecznie sprzedać, np. kawałka rzeki, innemu podmiotowi. Stąd tak istotne jest zwrócenie uwagi na te kwestie rozważając zakup nieruchomości.

Ponadto, szczególne reguły sprzedaży dotyczą:

1) niezabudowanej nieruchomości nabytej uprzednio przez sprzedawcę od Skarbu Państwa albo jednostek samorządu terytorialnego;

2) prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej, niezależnie od formy nabycia tego prawa przez zbywcę;

3) nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej na obszarze przeznaczonym w planie miejscowym na cele publiczne albo nieruchomości, dla której została wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;

4) nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub prawa użytkowania wieczystego takiej nieruchomości;

5) nieruchomości położonych na obszarze rewitalizacji, jeżeli przewiduje to uchwała, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji;

6) nieruchomości położonych na obszarze Specjalnej Strefy Rewitalizacji, o której mowa w rozdziale 5 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji.

Dodatkowo, w akcie notarialnym powinna znaleźć się (z uwagi na doniosłe znaczenie praktyczne) klauzula, że w stosunku do nieruchomości sprzedawanej zachodzą przesłanki naliczenia opłaty adiacenckiej oraz opłaty planistycznej. Niestety, zdarza się, że strony nie wiedzą o konieczności uiszczenia tych opłat, które mogą opiewać na znaczne kwoty.

Jako zarzewie potencjalnych sporów można też wskazać określenie dostępu nieruchomości do drogi publicznej.

Powyżej wskazałam hasłowo tylko niektóre z sytuacji, które mogą mieć miejsce w związku z obrotem nieruchomościami. Analiza konkretnych pojęć, którymi posługuje się ustawodawca, często wywołuje wątpliwości interpretacyjne. Decydując się na zakup wybranej nieruchomości warto poświęcić więcej czasu, aby dokładnie przeanalizować jej stan stan faktyczny i prawny (kto jest jej właścicielem lub współwłaścicielem, jakie ograniczenia rzeczowe lub obligacyjne napotyka wykonywanie prawa własności, czy na nieruchomości znajdują się obiekty, które mogłyby być uznane za samowolę budowlaną), a w razie wątpliwości skonsultować się ze specjalistą, zwłaszcza, gdy marzy nam się działka z lasem lub jeziorem.

Popełnione przy zakupie lub sprzedaży błędy mogą bowiem mieć nieodwracalne skutki.

Także przepisy dotyczące opodatkowania sprzedaży nieruchomości nie są jednoznaczne. Zagadnienia te są jednak tak rozległe, że zasługują na odrębny wpis.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Opublikowane w

Rozliczenie napraw w wynajmowanym mieszkaniu

Skąd wziął się pomysł na wpis? Stan niepewności co do zakresu obowiązków stron umowy związanych z dbałością o przedmiot najmu jest stresujący zarówno dla wynajmującego, jak i dla najemcy. Myślę więc, że wpis będzie przydatny, dla osób, które zajmują się wynajmowaniem mieszkań oraz dla osób, które są najemcami lokali mieszkalnych. Znajomość ustawy w tym zakresie pozwoli na łatwiejsze dokonanie wzajemnych rozliczeń w poczuciu, że obowiązki stron są z góry określone, a o „zabezpieczenie” interesu prawnego stron umowy zadbał ustawodawca zgodnie z zasadą równości stron stosunku cywilnoprawnego.

Obowiązki wynajmującego oraz najemcy, a także odpowiadające tym obowiązkom uprawnienia, w sposób szczególny uregulowane zostały w art. 6 a i 6 b ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z z 21 czerwca 2001 r., tj. Dz.U. z 2020 r., poz. 611 (dalej ustawa). Komentowana regulacja dotyczy lokalu mieszkalnego w rozumieniu tej ustawy będącego przedmiotem najmu. Lokal, to w myśl ustawy, lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych niebędący pomieszczeniem przeznaczonym do krótkotrwałego pobytu osób, w tym w celach wypoczynkowych i innych. Czyli, jak wyliczono w art. 2 ust. 1 p. 4 ustawy, szczególne zawarte w niej normy nie dotyczą hoteli, pensjonatów, czy internatów. Potrzeb mieszkaniowych nie mają inne podmioty niż osoby fizyczne. Zatem wydaje się, że  rygorom ustawy podlega umowa z najemcą będącym osobą fizyczną i to tylko osobą, która ma mieszkać w lokalu. Jeśli lokal nie wchodzi w skład publicznego zasobu mieszkaniowego i należy do osoby prywatnej, strony mogą odmiennie ustalić swoje prawa i obowiązki podczas trwania umowy najmu co do utrzymania przedmiotu najmu będącego w tym przypadku lokalem mieszkaniowym, ale także nieruchomości, na której się znajduje lokal mieszkaniowy.

Jeśli jednak umowa nie zawiera odmiennej treści, to obowiązkiem wynajmującego jest:

1/ zapewnienie sprawnego działania instalacji i urządzeń związanych z budynkiem, umożliwiających najemcy korzystanie z wody, paliw gazowych i ciekłych, ciepła, energii elektrycznej, dźwigów osobowych oraz innych instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie lokalu i budynku określone odrębnymi przepisami;

2/ utrzymanie w należytym stanie, porządku i czystości pomieszczeń i urządzeń budynku służących do wspólnego użytków mieszkańców oraz jego otoczenia;

3/ dokonywanie napraw budynku, jego pomieszczeń i urządzeń, o których mowa w pkt 2;

4/ dokonywanie napraw lokalu, napraw lub wymiany instalacji i elementów wyposażenia technicznego w zakresie nieobciążającym najemcy, w tym wymiany pieców grzewczych, stolarki okiennej i drzwiowej oraz podłóg, posadzek i wykładzin podłogowych, a także tynków, napraw i wymiany wewnętrznych instalacji: wodociągowej, gazowej i ciepłej wody, bez armatury i wyposażenia, a także napraw i wymiany wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania wraz z grzejnikami, instalacji elektrycznej, anteny zbiorczej – z wyjątkiem osprzętu.

Natomiast najemca zobowiązany jest utrzymywać lokal oraz pomieszczenia, do używania których jest uprawniony we właściwym stanie technicznym i higieniczno- sanitarnym określonym odrębnymi przepisami oraz przestrzegać porządku domowego. Najemca ma także obowiązek dbać i chronić przed uszkodzeniem lub dewastacją części budynku przeznaczone do wspólnego użytku, jak dźwigi osobowe, klatki schodowe, korytarze, pomieszczenia zsypów, inne pomieszczenia gospodarcze oraz otoczenie budynku.

Ponadto, najemcę obciąża naprawa i konserwacja: podłóg, posadzek, wykładzin podłogowych oraz ściennych okładzin ceramicznych szklanych i innych, okien i drzwi, wbudowanych mebli (łącznie z ich wymianą), trzonów kuchennych, kuchni, grzejników wody przepływowej (gazowych elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wanien, brodzików, mis klozetowych, zlewozmywaków, umywalek wraz z syfonami, baterii i zaworów czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które lokal jest wyposażony, łącznie z ich wymianą.

Dodatkowo najemca zobowiązany jest do naprawy oraz konserwacji:

  • osprzętu i zabezpieczeń instalacji elektrycznej, z wyłączeniem wymiany przewodów oraz osprzętu anteny zbiorczej,
  • pieców węglowych i akumulacyjnych (łącznie z wymianą zużytych elementów), etażowego centralnego ogrzewania (a w przypadku, gdy nie zostało ono zainstalowane na koszt wynajmującego, także jego wymiany),
  • przewodów odpływowych urządzeń sanitarnych aż do pionów zbiorczych (w tym niezwłoczne usuwanie ich niedrożności),
  • innych elementów wyposażenia lokalu i pomieszczeń przynależnych (przez malowanie lub tapetowanie oraz naprawę uszkodzeń tynków ścian i sufitów, malowanie drzwi oraz okien, wbudowanych mebli, urządzeń kuchennych, sanitarnych i grzewczych).

Jeśli wynajmującemu zależy na tym, aby zachować wpływ na naprawy, które są w gestii najemcy, powinien to zaznaczyć w umowie. Może się zdarzyć, że wynajmujący chciałby, aby np. naprawy dokonała osoba o określonych kwalifikacjach, a nie przypadkowa. Natomiast najemca w zasadzie nie ma obowiązku, gdy umowa nie stanowi inaczej, przekazywania wynajmującemu informacji na temat drobnych napraw, z którymi związane wydatki pokrywa z „własnej kieszeni”.

Najemca powinien poinformować wynajmującego o naprawach, które obciążają wynajmującego. Jeśli sposób rozliczenia nie został wyraźnie uzgodniony, najemca może mieć trudności w dochodzeniu zwrotu poniesionych wydatków. Podstawą do rozliczenia stron jest umowa wraz z protokołem zdawczo-odbiorczym oraz rachunki lub faktury i dowody zapłaty. W praktyce zarówno stan lokalu w chwili wydania, jak i naprawy i konserwacje dokumentuje się zdjęciami.

Odrębnie uregulowane zostało dokonywanie ulepszeń przez najemcę oraz prawa i obowiązki stron umowy najmu po zakończeniu najmu.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Opublikowane w

Przedawnienie zobowiązań w prawie cywilnym a COVID-19

Przepisy „tarcz antykryzysowych” nie wydłużyły terminu przedawnienia zobowiązań w prawie cywilnym, choć terminy procesowe były zawieszone („zamrożone”) przez ponad 2 miesiące. Termin przedawnienia zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym zasadniczo wynosi 6 lat, a w odniesieniu do roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń z działalności gospodarczej 3 lata. Bieg terminu przedawnienia liczy się od dnia wymagalności roszczenia. Co do zasady upływa on 31 grudnia danego roku.

Ewentualne problemy z doręczeniami w czasie pandemii utrudniające przerwanie lub zawieszenie biegu terminu przedawnienia w zależności od okoliczności faktycznych i prawnych, moim zdaniem, w niektórych przypadkach będzie można zakwalifikować, jako siłę wyższą.

W myśl art. 121 p. 4 Kodeksu cywilnego, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.

Za siłę wyższą może być też uznana kwarantanna lub zakaz prowadzenia działalności określonego rodzaju. Sposób interpretacji przepisów o sile wyższej nie został jeszcze w kontekście pandemii covid-19 ugruntowany.

Jeśli więc mamy wierzytelności, a zwłaszcza te wymagalne, nie należy zwlekać z pozwem lub zawezwaniem do próby ugodowej, licząc na przedłużenie możliwości ich dochodzenia.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Opublikowane w

Prowadzenie spraw bez zlecenia

W praktyce życia codziennego często spotyka się sytuacje, gdy ktoś działa za inną osobę. Takie działanie może wiązać się na przykład z ponoszeniem za kogoś wydatku oraz późniejszym zwrotem zapłaconej kwoty przez rzeczywistego nabywcę. Opisane tutaj sytuacje w prawie określa się mianem prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia polega na tym, że ktoś zaciąga zobowiązanie w swoim imieniu, ale na rzecz innej osoby.

Dopiero potwierdzenie takiej czynności wobec osoby trzeciej przez rzeczywistego nabywcę w odpowiedni przewidziany prawem sposób (np. oświadczenie właściwie reprezentowanego zarządu spółki z o.o. w sprawach nie przekraczających zwykłego zarządu, a uchwała wspólników w sprawach, które zwykły zarząd przekraczają) powoduje, że ze skutkiem wstecznym mamy do czynienia ze stosunkiem zlecenia.

Prowadzący cudzą sprawę bez zlecenia ma obowiązek poinformowania osoby, którą chciałby reprezentować o tym fakcie.

Przysługuje mu również uprawnienie do uzyskania zwrotu poniesionych wydatków od osoby reprezentowanej, o ile te wydatki były uzasadnione.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.