Prowadzenie działalności gospodarczej przez obcokrajowców w Polsce

Obcokrajowcy z Państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. Państw członkowskich UE oraz Islandii, Lichtensteinu, Norwegii) mogą zakładać i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak Polacy. Osoby te korzystają ze swobody wyboru formy prawnej prowadzenia działalności w Polsce. Prawo polskie przewiduje również rozszerzenie zasady swobody wyboru formy prawnej działalności gospodarczej na inne osoby z państw trzecich, które, np. posiadają zezwolenia na pobyt czasowy lub stały w Polsce.

Swobody takiej nie mają cudzoziemcy z państw trzecich. Mogą oni w Polsce założyć wyłącznie: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną albo spółkę osobową (komandytową lub komandytowo-akcyjną).

Podobnie zasady dotyczą polskich: oddziałów lub przedstawicielstw.

Ujawnianie numeru PESEL w KRS

Zgodnie z art. 35 p. 1 ustawy o KRS Ilekroć do Rejestru wpisuje się osobę fizyczną – zamieszcza się nazwisko i imiona oraz identyfikator nadany w systemie ewidencji ludności, zwany dalej „numerem PESEL.

Komentatorzy ustawy podkreślają, jak istotna jest jednoznaczna identyfikacja osoby fizycznej, czemu ma służyć wymaganie  niepowtarzalnego numeru PESEL.

Czego komentatorzy często nie dostrzegają? Ustawa o KRS powstawała w latach 90. Od tego czasu realia obrotu gospodarczego znacznie się zmieniły. Jednakże art. 35 p. 1 ustawy nadal „utrzymany jest w duchu poprzedniej epoki”.

Po pierwsze, należałoby odróżnić czynność identyfikowania osoby fizycznej od ujawniania danych dotyczących osoby fizycznej. Jeśli nawet newralgiczne dane konieczne są dla identyfikacji osoby fizycznej, to nie muszą być one powszechnie dostępne dla każdego i bez weryfikacji, w jakim celu chce je pozyskać. Minimalnym rozwiązaniem legislacyjnym w tym zakresie wydaje się udostępnianie danych na wniosek.

Po drugie, weryfikacji wymaga to, czy wpis nr PESEL do KRS w związku z dokonywaniem określonych czynności dotyczących spółki jest rzeczywiście ujawniany w interesie publicznym (czy interes publiczny w ogóle wymaga takiego ujawnienia), a także czy zakres ujawnienia danych osób fizycznych jest adekwatny do zamierzonego celu (ochrony innego dobra) przez ustawodawcę. Na dzień dzisiejszy zakres ujawniania danych  nie jest adekwatny do celów realizowanych przez ustawę KRS przez co narusza art. 87 RODO oraz art. 5 ust. 1 lit c RODO.

Po trzecie, na poziomie legislacyjnym, choć niewątpliwie wymaga to nakładu pracy ze strony ustawodawcy, należałoby wyodrębnić rodzajowo grupy osób, które PESEL w ogóle nie musiałyby podawać, np. biegłych rewidentów, księgowe, prawników i inne osoby, które wykonują swoje czynności w ramach działalności gospodarczej i posiadają unikatowy nr nip, czy nr legitymacji (dot. zawodów regulowanych), który nie zawiera danych newralgicznych.

 

Wpis ma charakter popularyzatorski i nie stanowi porady prawnej w konkretnej sprawie. Autorka nie odpowiada za wykorzystanie treści wpisu. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Przyczyny rozwiązania spółki komandytowej

Do przyczyn rozwiązania spółki komandytowej należą:

  1. przyczyny przewidziane w umowie spółki, np. z powodu realizacji przedsięwzięcia lub upływu czasu,
  2. uchwała wspólników,
  3. ogłoszenie upadłości spółki lub komplementariusza,
  4. śmierć komplementariusza,
  5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela,
  6. uprawomocnienie się orzeczenia sądu w przedmiocie rozwiązania spółki
  7. przejęcie majątku spółki przez jedynego wspólnika z obowiązkiem rozliczenia się z pozostałymi wspólnikami.

Utrata zdolności do czynności prawnych przez komplementariusza nie została wskazana w ustawie, jako przesłanka uzasadniająca rozwiązanie spółki.

Ponadto, jeśli umowa spółki tak stanowi lub wspólnicy tak postanowią, nie dochodzi do rozwiązania spółki w przypadku śmierci lub ogłoszenia upadłości komplementariusza oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela.

Pomimo zaistnienia przyczyn określonych w umowie spółka może kontynuować swoją działalność, jeśli tak zadecydują jej wspólnicy.

 

Wpis ma charakter popularyzatorski i nie stanowi porady prawnej w konkretnej sprawie. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści wpisu. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Czy spółka komandytowa może mieć kuratora?

Kurator dla spółek ustanawiany jest w przypadku odzyskiwania należności „trudnych”.

Zgodnie z art. 69 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, Sąd orzekający, na wniosek strony przeciwnej, ustanawia kuratora dla strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, dla strony będącej osobą prawną, gdy w jej organie zachodzą braki uniemożliwiające jej reprezentację, albo dla strony będącej jednostką organizacyjną, o której mowa w art. 64 § 11, gdy brak jest osób uprawnionych do jej reprezentowania. Z cytowanego przepisu wyraźnie wynika, że dotyczy on również spółek osobowych, jako jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

Natomiast art. 42 Kodeksu cywilnego wprost dotyczy osób prawnych. Mianowicie, jeżeli osoba prawna nie może być reprezentowana lub prowadzić swoich spraw ze względu na brak organu albo brak w składzie organu uprawnionego do jej reprezentowania, sąd ustanawia dla niej kuratora. Ponadto, spółka komandytowa nie posiada zarządu, który byłby organem uprawnionym do jej reprezentowania. Reprezentowana jest bowiem przez wspólników (także wtedy, gdy jednym z nich jest spółka kapitałowa). Skoro podstawowym zadaniem kuratora ustanowionego w trybie art. 42 Kodeksu cywilnego jest powołanie albo uzupełnienie składu organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentowania, to w przypadku spółki komandytowej takie zadanie nie byłoby możliwe do wykonania.

Na korzyść takiej interpretacji może przemawia treść art. 26 [1] prawa upadłościowego, który dotyczy kuratora na potrzeby postępowania upadłościowego i wyraźnie odnosi się do ułomnych osób prawnych.

Ponadto, nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki jawnej, czy komandytowej osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Jednakże z drugiej strony do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

Brak wyraźnego odniesienia art. 42 kc do ułomnych osób prawnych wymaga więc interwencji ustawodawcy.

Wpis ma charakter popularyzatorski i nie stanowi porady w konkretnej sprawie. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za treść wpisu. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Postępowanie przymuszające

Niedopełnienie obowiązków informacyjnych względem KRS może skutkować nałożeniem grzywny, ustanowieniem kuratora, czy wykreśleniem wpisu z urzędu.

W przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia – wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, m.in. pod rygorem grzywny. Wysokość tej grzywny reguluje art. 1052 Kodeksu postępowania cywilnego.

Wezwanie z KRS ma postać postanowienia, w którym wskazuje się osoby zobowiązane do złożenia wniosku o wpis do rejestru lub do złożenia dokumentów. Postanowienie to nie podlega zaskarżeniu zażaleniem. Zażalenie przysługuje dopiero na postanowienie o ukaraniu grzywną lub ustanowieniu kuratora lub o dokonaniu wpisu z urzędu.

Pewne wątpliwości budzi, czy grzywna powinna być nakładana na osobę prawną, czy na kierownika jednostki, w związku z niestosowaniem art. 1053 Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu rejestrowym oraz tym, że obowiązki informacyjne ciążą na podmiotach wpisanych do KRS (wg art. 25 ustawy KRS). Bieżące praktyki sądów rejestrowych w tym zakresie trudno zweryfikować z uwagi na to, że w przypadku podmiotów aktywnych, wezwanie do uzupełnienia braków nie jest zaskarżalne, a w razie uzupełnienia braków nieuiszczona grzywna ulega umorzeniu.

Natomiast wobec podmiotów nieaktywnych Sąd rejestrowy umarza postępowanie przymuszające, gdy z okoliczności sprawy wynika, że nie doprowadzi ono do spełnienia obowiązku.

 

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie w konkretnej sprawie treści wpisu. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

 

Czy spółka z o. o. może działać bez zarządu?

Co do zasady osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Organem, który według ustawy reprezentuje i prowadzi sprawy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zarząd. Działalność zarządu spółki z o.o. jest równoznaczna z działalnością samej spółki. Spółka z o.o. może też działać przez „pośredników” pośrednich lub bezpośrednich, czyli przedstawicieli, w tym pełnomocników, prokurentów oraz kuratora.

Ustanowienie prokurenta i udzielenie prokury dla spółki może być korzystne zwłaszcza w sytuacji, gdy członkowie zarządu spółki rezygnują z dalszego sprawowania funkcji, albo zostali skazani za określone czyny zabronione. Prokura ma bowiem bardzo szeroki zakres. Należy do niej ogół czynności sądowych i pozasądowych (co nie oznacza, że zasada ta nie doznaje wyjątków).

Natomiast ustanowiony przez Sąd Rejestrowy kurator wprawdzie może reprezentować i prowadzić sprawy spółki. Jednak co do zasady sprawuje on swoją funkcję tylko przez rok, a głównym jego zadaniem jest zwołanie zgromadzenia wspólników w celu powołania zarządu lub doprowadzenie do likwidacji spółki. Brak zarządu teoretycznie nie jest korzystny dla samej spółki z o.o. i jej wspólników. Instytucja kuratora służy jednak również realizacji szerszych celów publicznoprawnych. Jest ona korzystna zwłaszcza dla wierzycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W praktyce w przypadku spółki, która ma trudności z powołaniem zarządu, w okresie roku te trudności mogą nie ustąpić mimo zwołania zgromadzenia wspólników przez kuratora. Oznacza to, że kurator w takiej sytuacji może przyczynić się do likwidacji takiej spółki, co nie zawsze odpowiada interesom wspólników spółki.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.

Odpowiedzialność wspólników spółki z o.o.

Co do zasady za zobowiązania spółki z o.o. odpowiada ta spółka całym swoim majątkiem, a wspólnicy ponoszą jedynie ryzyko ekonomiczne utraty wkładu na pokrycie kapitału zakładowego.

Wyjątki od tej zasady dotyczą odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki w organizacji (od chwili zawarcia umowy spółki do czasu wpisu spółki do KRS) oraz odpowiedzialności podatkowej w przypadku, gdy spółka z o.o. w organizacji nie posiada zarządu i nie został powołany pełnomocnik.

Dodatkowo wspólnicy mogą ponosić odpowiedzialność wobec spółki, np. za niedopełnienie obowiązków wobec spółki, w tym dokonania dopłat (o ile były one przewidziane w umowie spółki), czy za wady przedmiotu wkładu albo zawyżenie wartości wkładu. Wspólnicy spółki z o.o. ponoszą też odpowiedzialność wobec spółki z tytułu otrzymania nienależnych wypłat, np. dywidendy (także przez innych wspólników).

Ponadto, w przypadku stwierdzenia przez sąd rejestrowy, że osoba prawna nie posiada organu uprawnionego do reprezentowania lub w składzie tego organu zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie, sąd może wyznaczając odpowiedni termin wezwać obowiązanych do powołania lub wyboru tego organu do wykazania, że organ został powołany lub wybrany albo że braki w jego składzie zostały usunięte. W razie nie wykonania tego obowiązku sąd może nałożyć na wspólników spółki grzywnę. Grzywna ta może być ponawiana.

Dla porządku dodam, że status wspólnika nie zwalnia z odpowiedzialności za zobowiązania członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wpis ma charakter popularyzatorski. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie treści zawartych we wpisie w konkretnej sprawie. W celu uzyskania porady prawnej w indywidualnej sprawie proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.